Arapça’da maddî mânevî her şekilde yakınlığı ve yakın olmayı içine alan bir anlam çerçevesine sahip olan kurbân kelimesi dinî terminolojide kendisiyle Allah’a ﷻ yaklaşılan şeyi, özel olarak da Allah’a ﷻ yakınlık sağlamak, yani ibadet (kurbet) amacıyla belli vakitte belirlenmiş olan cinsten hayvanları kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. 

Kurban hemen hemen bütün dinlerin ana maddelerinden birini teşkil ettiği gibi çeşitli dillerde bu kavramı ifade için kullanılan kelimelerin kök anlamlarında da ortak taraflar vardır. Latince kökenli Batı dillerinde kurban karşılığı kullanılan sacrifice kökünde “kutsamak, bir nesnenin tanrıya sunularak kutsal hale getirilmesi”, offering de “tanrıya hediye sunma, takdime” manasını taşır. Eski Ahid’de kurban karşılığında “bağış ve vergi” mânasındaki minha, “yaklaştıran şey” anlamında gorban ve “kutsal kan dökme”yi ifade eden zebah kelimeleri kullanılır. 

Sâmî gelenek içinde yer alan Arapça’da kurban kelimesi terim anlamındaki kurbanı da içine alacak şekilde daha umumi bir anlam taşırken İslâmî literatürde ibadet amacıyla kesilen hayvana udhiyye (dahiyye) eti için kesilen hayvana zebîha denilir. Udhiyye adlandırması, hayvanın kurban bayramında kuşluk vakti (duhâ) kesilmekte oluşuyla açıklanır. “İbadet” manasında nesîke, nüsük ve mensek de özelde kurbanı ifade eder. Hac ve umrede kesilen kurbanlar ise genel olarak “sevkedilip götürülen, sunulan şey” mânasında hedy veya kesilen hayvanın büyükbaş ya da küçükbaş oluşuna göre bedene ve dem şeklinde özel isimler almış, doğan çocuk için kesilen kurbana da yeni doğan çocuğun başındaki saçın adından hareketle akîka denilmiştir. 

Türkçe’de kurban kelimesi yalın olarak kullanıldığında kurban bayramında ibadet amacıyla kesilen hayvanı ve bu kesim işlemini ifade ederken diğerleri türüne göre “adak kurbanı, kefâret kurbanı” gibi özel isimler almıştır.

Kurban tapınılan tabiat üstü varlık veya varlıklara yakınlaşma, teşekkür duygularını ifade etme, bir şey isteme ya da günahlara kefâret olması gibi niyetlerle ikram edilen varlık ve nesnelerdir. Tabiat üstü bir güce sunulan nesnelere genel anlamda takdime ismi verilirken kurban kelimesi özellikle öldürme veya boğazlama yoluyla ikram edilenler için kullanılmaktadır. 

Kurban olayında esas olan şey, sunulan hediyeyi kabul etme durumunda olan tabiat üstü gücün veya kendisine böyle bir güç atfedilmiş olan varlığın bulunmasıdır. Kurban sunan kişi bu şekilde tabiat üstü güçle ilişkiye girmeyi veya daha önce girmiş olduğu ilişkiyi devam ettirmeyi amaçlar. Diğer yandan bazı topluluklarda kurban olarak ikram edilen nesnelerin yok edilmesi işlemi esas olarak kabul edilmiş, buna göre kurban, “objelerin bir tanrıya veya herhangi bir tabiat üstü güce takdim edildiği bir kült faaliyeti” olarak tanımlanmıştır. Takdim edenin, bir şeyi kendi tasarrufundan çıkarıp tabiat üstü bir alıcıya sunduğu düşüncesi esas alınarak kurban, “icra edilişi esnasında bir şeyin sunulduğu veya yok edildiği, objesinin mânevî bir güç kaynağı ile böyle bir güce ihtiyaç duyan kişi arasında ilişkiler tesis ettiği dinî tören” şeklinde tarif edilmiştir.